De Nederlandse visserijsector op Hollandse garnalen (crangon crangon) innoveert met als doel om de selectiviteit van de tuigen te verbeteren en om lichter te gaan vissen, onder andere binnen het project Innovatieproject garnalenvisserij Waddenzee.
Innovatieproject garnalenvisserij Waddenzee
Binnen het Innovatieproject garnalenvisserij Waddenzee werden bestaande prototypes verder ontwikkeld ter verbetering van de selectiviteit en om lichter te gaan vissen in de visserij op Hollandse garnalen (crangon crangon). Dit gebeurde in een samenwerking tussen vissers, nettenmakers en wetenschappers van het onderzoeksinstituut Wageningen Marine Research.
Innovatie in visserij op garnalen
Degenen met de beste ideeën voor tuigaanpassingen ter verbetering van de selectiviteit of vermindering van brandstofverbruik zijn vaak de vissers zelf. Of de door hen bedachte ontwerpen ook werken onder de ruige omstandigheden op zee is echter de vraag. Er zijn praktijktesten nodig om te zien hoe de tuigaanpassingen zich gedragen onder invloed van bij voorbeeld de waterstroming en de weerstand van de zeebodem. Wetenschappers verzamelen daarbij gegevens om met een objectieve blik te kunnen vaststellen of de aangepaste tuigen de gewenste resultaten opleveren.
Deze vorm van innovatie is duur: schepen worden ingezet die minder kunnen vangen dan normaal en de wetenschappers moeten worden betaald. Als er na een eerste testperiode een veelbelovend prototype ligt, wordt dit verder ontwikkeld om te zorgen dat er verdiensten mee gemaakt worden die het visserijbedrijf rendabel houden. Het innovatieproject garnalenvisserij Waddenzee, ging over het laatste stuk van het innovatietraject: het gebruiksklaar maken van veelbelovende prototypes.
De volgende prototypen zijn in het project getest:
- Alternatieve klossenpees
- Flexibel drempelpaneel
- Vleugelklossen en flexibel drempelpaneel
- Zeefmat
- Sorteerrooster voor kleine garnalen
- Platvissorteerrooster
- Horizontaal sorteerrooster
VIDEO – Innovaties voor de garnalenvisserij – WMR
Hieronder staat een beknopte beschrijving en de hoofdconclusies weergegeven van drie prototypen die voldoende aanknopingspunten bieden voor verdere ontwikkeling. Voor meer informatie, resultaten en conclusies over alle prototypen wordt u doorverwezen naar het wetenschappelijke eindrapport van WMR.
>> Het wetenschappelijke eindrapport is te vinden op de website van WMR
Alternatieve klossenpees
In een conventionele klossenpees hangen de klossen in een boog onder de boom van het vistuig. Door deze vorm kunnen de klossen niet eenvoudig meerollen over de zeebodem met als gevolg dat de klossen enigszins ‘graven’ als ze tijdens het vissen over de zeebodem gesleept worden. Bij de alternatieve klossenpees zijn alle klossen in de sleeprichting gepositioneerd.
Conclusies:
- In vangst 1-10% minder marktwaardige garnalen, afhankelijk van optuiging en bevestiging van de pees;
- Geen verschil in bijvangst op soortsniveau;
- Geen verschil in weerstand tussen alternatieve klossenpees en conventionele garnalenkor;
- Minder slijtage van de rubberen klossen, maar meer slijtage van het metalen frame om de klossen;
- Bodempenetratie en lagere trekkracht (brandstofverbruik) moet nader worden gekwantificeerd.
Zeefmat
De garnalenvisserij gebruikt een zeeflap om een deel van de ongewenste bijvangst uit het net te laten ontsnappen. De zeeflap kan echter snel verstopt raken met kwallen, mosdiertjes en/of wier. Dit kan leiden tot een aanzienlijke vermindering in de vangst van marktwaardige garnalen. Het schoonmaken van de zeeflap neemt veel tijd in beslag (15-45 minuten), waarbij er niet gevist kan worden. De zeefmat is een alternatief voor de zeeflap dat selectief, makkelijk in gebruik, controleerbaar en snel schoon te maken is.
Conclusies:
- Minder vangst van marktwaardige garnalen in omstandigheden met en zonder wier;
- Betere vangstmogelijkheden door snelle schoonmaaktijd (3 minuten) in omstandigheden met veel wier;
- Bijvangst van haring en strandkrab in omstandigheden zonder wier significant lager, bijvangst van grondels hoger.
Horizontaal sorteerrooster
Het horizontaal sorteerrooster is een V-vormig sorteerrooster dat in een metalen frame voor de kuil gepositioneerd. Kleine bijvangst ontsnapt tussen de spijlen van het sorteerrooster uit het net. De spijlafstand (6mm) zorgt ervoor dat er geen marktwaardige garnalen kunnen ontsnappen.
Conclusies:
- 20,7% minder bijvangst (vooral kwallen, krabben en kleine niet-marktwaardige garnalen);
- Geen noemenswaardig vangstverlies van marktwaardige garnalen;
Toekomst
De Nederlandse Vissersbond zal samen met WMR verkennen op welke manier er een gevolg kan worden gegeven aan tuiginnovaties in de garnalenvisserij die voldoende aanknopingspunten bieden voor verdere ontwikkeling en uiteindelijk implementatie in de garnalenvisserij. Ook zullen hierbij nieuwe ideeën voor een tuiginnovatie worden meegenomen, zowel uit Nederland als uit het buitenland.
Verduurzamingsdoelstellingen
De verduurzamingsdoelstellingen, zoals het verbeteren van de selectiviteit van de tuigen en het lichter vissen, zijn vastgelegd in het VIBEG-akkoord met natuurorganisaties en de overheid. Mede voor deze doelstellingen heeft de sector bovendien het MSC-certificaat voor duurzame visserij gekregen. Met dit project wordt ook geanticipeerd op de aanlandplichtregelgeving die als doel heeft Europese vissers te laten innoveren om selectiever te vissen.
Waddenfonds
Het Waddenfonds heeft 60% financiering toegekend voor dit project. Het project is gestart in het najaar van 2018 en heeft een looptijd van vier jaar. De Nederlandse Vissersbond is penvoerder van dit innovatieproject namens de gehele garnalensector. Samen met de visserijorganisaties VisNed en PO Rousant voert de Nederlandse Vissersbond de organisatorische werkzaamheden uit om de innovatie mogelijk te maken.
Informatielinks
- Innovatieproject selectieve garnalenvisserij Waddenzee afgerond (30 november 2023)
- Garnalensorteerrooster (grid) getest op de Noordzee (20 mei 2021)
- Proef “zeefmat” ZK 1 (17 september 2020)
- Aangepaste klossenpees getest op garnalenkotter WR-57 (23 april 2020)
